Arketip nedir
Arketipler, kişilikleri veya davranışları simgeleyen model karakterlerdir. Bu karakterler kişiliği açıklamakla kalmaz aynı zamanda kişiliklere de yön verir.
Kelime anlamıyla kalıp, şablon, ilktip şeklinde ifade edilen arketipler gerçekte insan kültürünü oluşturan yapıtaşlarıdır.
İnsanlar uzun dönemler boyunca karşılaştığı benzer olayları bir süre sonra belli davranış kalıplarına oturtmuş ve bu kalıpları kuşaklar boyunca aktarmaya başlamıştır.
Bunun sonucunda ise bireyin anne, baba, erkek, kadın gibi rolleri ve geçimini sağlamak, eş ve arkadaş bulmak, yolculuğa çıkmak vb. arketip denilen şablonlar ortaya çıkmıştır.
FELSEFEDE ARKETİP
Arketip kavramı; model, ilk örnek anlamında kullanılır. İlk defa Platon tarafından idealar dünyası ve idea kavramı açıklanırken kullanılmıştır.
Platon, duyusal dünyasındaki her şeyin, idealar dünyasında bulunan değişmez, gerçek olan idelerin ezeli modeli yani arketipi olduğunu söyler.
Arketip kavramı psikolojide ise ilk defa Jung tarafından kullanılmıştır. Jung bu kavramı, kollektif bilinçdışından doğan ve efsanelerde, masallarda; öznelerin imgesel ürünlerinde ortaya çıkan yapı olarak tanımlamaktadır.
SANAT VE ARKETİPLER
Arketip, bir sanat eserinde geçen ve evrensel geçerliliği olan karakterler, olgular ya da olaylardır. Toplum veya dönem fark etmeksizin kabul görülebilirler. İnsan doğasını yansıtırlar ve eserler arketipler üzerinden bir temele oturtulur.
Arketipler, edebi eserlerde geliştirici ve yönlendirici fonksiyona sahiptir. Varlıklarıyla ana kahramana hizmet eder ve eseri zenginleştirirler. Yüklenilen anlamlarıyla hikayelere dahil olur ve hikayeyi derinleştirir.
12 KARAKTER ARKETİPİ
BİLGE
Bilge özgür bir düşünceli kişidir. Zekası ve bilgisi, yaşama nedeni, özüdür. Zeka ve analitik becerilerini kullanarak dünyayı ve varlıklarını anlamaya çalışır. Her zaman dilinin ucunda bir gerçek, bir alıntı ya da mantıklı bir argüman vardır.
MASUM
Masum, dünyadaki tüm öz yardım kitaplarını okumuş ve sindirmiş gibi görünür. İyimserdir ve daima mutluluk arar. Masum her şeyin içindeki iyiliği görür. Çevresindeki dünyaya iyi adapte olmak ister.
KAŞİF
Kaşif cesur bir gezgindir. Net bir yol olmadan yola koyulur ve her zaman yenilik ve maceraya açıktır. Kaşif arketipinin dezavantajı, daima mükemmellik arayışında olması ve asla tatmin olmamasıdır.
HÜKÜMDAR
Hükümdar klasik bir liderdir. Her duruma düzen getirecek kişi olması gerektiğine inanır. Hükümdar kararlıdır, mükemmellik için çalışır ve herkesin liderliğini takip etmesini ister.
YARATICI
Yaratıcının derin bir arzusu vardır çünkü orijinalliği sever. Tamamen yeni bir şey yapmak için şeyleri dönüştürmeyi sever. Yaratıcı zeki, geleneklere uymayan ve kendine yeterli biridir. Hayalperest ve iyi huyludur.
BAKICI
Bakıcı, diğer insanlardan daha güçlü hisseder. Sonuç olarak, etraflarındakilere anaç bir koruma sağlar. İnsanları zarardan korumak ve başkalarının mutluluğunu tehdit eden herhangi bir tehlike veya riski önlemeye çalışmak ister.
SİHİRBAZ
Sihirbaz büyük bir devrimci gibidir. Sadece kendisi için değil, başkaları için de gelişir ve yenilenir. Sürekli büyür ve dönüşür. Sihirbaz arketipinin olumsuz yanı, ruh halinin bulaşıcı olabilmesidir. Bazen olumlu olayları olumsuz olaylara dönüştürür.
KAHRAMAN
Kahramanın hayat ekseni güçtür. Kahraman, güç ya da onur için savaşmak için kullandığı nadir bir canlılığa ve dirence sahiptir. Kaybetmemek için her şeyi yapar. Aslında, kaybetmez çünkü asla pes etmez. Kahraman aşırı hırslı ve kontrol sahibi olabilir.
ASİ
Asi, bir isyancıdır. İnsanları kışkırtır ve başkalarının görüşlerini hiç umursamaz. Sonuç olarak, alışılmışın tersini yapmayı ve kendisini düşünmeyi sever. Baskılanmaktan veya etkilenmekten hoşlanmaz. Asi arketipinin olumsuz yanı,kendine zarar verebilmesidir.
AŞIK
Aşık, tamamen gönül ve hassasiyettir. Sevgiyi sever ve diğer insanları cömertçe sevmeyi sever. En büyük mutluluğu, sevildiğini hissetmektir. Duyulara hitap eden her şeyden zevk alır.
SOYTARI
Soytarı kendi kendine bile gülmeyi sever. Herhangi bir maske takmaz ve diğer insanların duvarlarını yıkma eğilimindedir. Asla kendisini ciddiye almaz çünkü amacı hayattan zevk almaktır.
YETİM
Yetim arketipi açık yaralarla dolaşır. İhanete uğramış ve hayal kırıklığına uğramış hisseder. Diğer insanların onun hayatının sorumluluğunu üstlenmesini ister. Kimse bunu yapmadığında, hayal kırıklığına uğramış hisseder.Yetim genellikle kurbanı oynar. Masum gibi davranma eğilimindedir. Yetimin alaycı bir yanı ve manipülatif yeteneği vardır.
Comments